Amaliy mashgulot №4 Mavzu: Hayvonlardan olinadigan tolalarning turkumlanishi va olinishi.

Amaliy mashgulot №4

Mavzu: Hayvonlardan olinadigan tolalarning turkumlanishi va olinishi.

Ishning maqsadi: Hayvonlardan olinadigan tolalarning turkumlanishi va olinishi o’rganish.

Ishni bajarish tartibi:

1. Jonivorlardan olinadigan tolalarning tuzilishi

2. Jun tolasining tuzilishi.

3. Ipak tolasining tuzilishi.

4. Jonivorlardan olinadigan tola- va iplarning xossalari.

Ishga tayyorlanish uchun savollar:

1. Jonivorlardan olinadigan tola va iplarni asosini nima tashkil kiladi?

2. Jun keratinida kanday kislotalar uchraydi?

3. Jun deb nimaga aytiladi?

4. Fibrain va seretsinda kanday kislotalar bor?

5. Jun tolasining mikroskop ostidagi kurinishi kanday?

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. T.A.Ochilov., N.Abbasova va boshqalar. Gazlamashunoslik. – T.: 2003.

Jonivorlardan olinadigan tabiiy tolalarning asosiy moddasi - oqsillar (junda - keratin,ipakda - fibroin va seritsin) dan tashkil topgan. Tabiiy oqsillarning makromolekulalari turli aminokislotalarni qoldiqlaridan (20ga yaqin) tashkil topadi, ular peptid aloqalari (-SONN-) yordamida birlashadilar:

( - CO - CH - NHCO - CH - NH - )

| |

R R

Oqsillar aminokislotalar turi, ularning soni va makromolekulada joylashishi buyicha farqlanadilar. Jun keratinida asosan aspargin, glutamin, tsistin, serin, leytsin kislotalari uchraydi.

Fibroin va seritsin esa asosan glitsin, alanin, serinlardan tashkil topadi. Keratin makromolekulasi zvenolar soni 600-700, fibroin va seritsinda esa 300ga yaqin. Oqsil makromolekulalari tarmoqli tuzilishga ega.

Jun keratinining farklanadigan xususiyati - makromolekulalar orasida disulfit kovalent aloqasining (- S - S -) borligidir.

Jun tolasi . Jun deb, turli xayvonlarning (kuy, echki, tuya va boshkalar) pustini koplagan tolalarga aytiladi. To’qimachilik sanoati uchun asosan qo’y juni ishlatiladi. Junda keratindan (90%) tashkari mineral, mum va moy moddalari, pigmentlar bo’ladi.

Keratinning tuzilishi murakkab va notekis bo’ladi. Xozirgi tushuncha buyicha uchta spiralsimon makromolekula bitta protofibrillani xosil qiladi (trossga uxshash). 11ta protofibrilla mikrofibrillani xosil qiladilar. Mikrofibrillalar fibrillani xosil qiladilar. Fibrilla tuzilishida kristall va amorf joylari bo’ladi.